کتامین چیست؟ و چه ویژگی هایی دارد؟
کتامین نوعی داروی بیهوشی برای حیوانات و انسان هاست. این ماده نوعی مخدر آرامش بخش نیز می باشد که به عنوان یک تسکین دهنده درد برای بسیاری از بیماران تجویز می شود. کتامین در مقایسه با داروهای با کاربرد مشابه عوارض کمتری دارد. به همین دلیل در اتاق های عمل زیاد مورد استفاده قرار می گیرد که ما در این مقاله به این موضوع می پردازیم. این ماده اوایل برای بیهوشی حیوانات استفاده می شد و کم کم در عمل های جراحی برای انسان نیز مورد استفاده قرار گرفت. استفاده از این ماده به صورت عام به خصوص به عنوان نوعی مخدر غیر قانونی است ولی به دلیل اثرات توهم زا و ایجاد سرخوشی که دارد، متاسفانه به ماده ای محبوب بین جوانان مخصوصا در میهمانی ها بدل شده است.
انواع کتامین
کتامین در سه نوع اصلی وجود دارد:
- کتامین بیهوشی: این نوع کتامین برای بیهوشی عمومی در جراحی استفاده می شود. به صورت تزریق وریدی یا عضلانی تجویز می شود.
- کتامین درمانی: این نوع کتامین برای درمان اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، و اختلال درد مزمن استفاده می شود. معمولاً به صورت تزریق وریدی، انفوزیون داخل وریدی، یا اسپری بینی تجویز می شود.
- کتامین تفریحی: این نوع کتامین برای استفاده تفریحی استفاده می شود. معمولاً به صورت پودر یا مایع استنشاق، خورده یا تزریق می شود.
جرم کتامین چیست؟
در ایران، کتامین یک ماده مخدر غیرقانونی است. طبق قانون مبارزه با مواد مخدر، هرگونه نگهداری، حمل، خرید، فروش، توزیع و تولید کتامین مخدر جرم محسوب می شود.
مجازات جرم کتامین بسته به میزان مواد مخدر مکشوفه متفاوت است. برای مثال، نگهداری کمتر از 5 گرم کتامین، مجازات حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال دارد. نگهداری بیش از 5 گرم کتامین، مجازات حبس تعزیری از 2 تا 5 سال دارد.
اگر کتامین به عنوان ماده مخدر تفریحی استفاده شود، مجازات آن شدیدتر است. برای مثال، نگهداری کمتر از 5 گرم کتامین برای استفاده تفریحی، مجازات حبس تعزیری از 2 تا 5 سال دارد. نگهداری بیش از 5 گرم کتامین برای استفاده تفریحی، مجازات حبس تعزیری از 5 تا 10 سال دارد.
علاوه بر مجازات های کیفری، مرتکبان جرم کتامین ممکن است مشمول مجازات های مالی نیز شوند. برای مثال، محکومان به جرم نگهداری یا حمل کتامین، مکلف به پرداخت جزای نقدی معادل دو تا چهار برابر ارزش مواد مخدر مکشوفه هستند.
موارد مصرف کتامین
کتامین در حوزه‌های مختلف پزشکی و حتی دامپزشکی به کار می‌رود. در اینجا به موارد اصلی مصرف کتامین اشاره می‌کنم:
بیهوشی عمومی
- جراحی‌ها و پروسیجرهای پزشکی: کتامین به عنوان یک داروی بیهوشی عمومی به ویژه در جراحی‌های کوتاه مدت و اورژانسی استفاده می‌شود. این دارو به دلیل شروع سریع اثرات و عدم نیاز به تجهیزات پیچیده برای استفاده، در موارد اورژانسی بسیار مفید است.
تسکین درد
- مدیریت درد حاد و مزمن: کتامین استنشاقی به عنوان یک مسکن قوی در مدیریت دردهای حاد و مزمن مانند دردهای ناشی از آسیب‌های شدید، سوختگی‌ها و دردهای پس از جراحی استفاده می‌شود.
درمان اختلالات روانی
- افسردگی مقاوم به درمان: کتامین و فرم خاص آن به نام اسکیتامین (S-Ketamine) در درمان افسردگی مقاوم به درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها می‌توانند به سرعت علائم افسردگی را کاهش دهند، به ویژه در مواردی که سایر درمان‌ها ناکام بوده‌اند.
- اختلالات اضطرابی و PTSD: کتامین در برخی موارد برای درمان اختلالات اضطرابی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز استفاده شده است.
مراقبت‌های اورژانسی
- درمان در میدان نبرد: به دلیل ویژگی‌های سریع اثرگذاری و امکان استفاده آسان، کتامین به عنوان داروی بیهوشی و مسکن در میدان‌های نبرد و شرایط اضطراری استفاده می‌شود.
استفاده دامپزشکی
- بیهوشی حیوانات: پودر کتامین در دامپزشکی برای بیهوشی حیوانات در طی جراحی‌ها و پروسیجرهای مختلف به کار می‌رود.
کاربردهای غیرقانونی و سوءمصرف
- استفاده تفریحی: متأسفانه، کتامین استنشاقی به دلیل اثرات توهم‌زا و تغییرات حسی که ایجاد می‌کند، به صورت غیرقانونی به عنوان داروی تفریحی استفاده می‌شود. این نوع استفاده می‌تواند به مشکلات جدی جسمی و روانی منجر شود.
طریقه مصرف کتامین مخدر
ابتدا باید به این موضوع اشاره کنیم که به دلیل عوارضی که این دارو مانند هر داروی دیگری بر جای می گذارد، حتما باید میزان و دوز استفاده از آن توسط پزشک تعیین شود تا مشکلات روانی و جسمی برای افراد مختلف ایجاد نشود. مقدار دوز این دارو در دفعات متعدد در هفته های ابتدایی کم می باشد و به مرور زیاد می شود. طریقه مصرف کتامین در موارد پزشکی و تفریحی با هم متفاوت است. این ماده بی بو و بی مزه در مصارف پزشکی به صورت تزریقی وریدی به رگ ها و یا عضلات تزریق می شود تا سریع تر به مغز برسد و تاثیرش را بگذارد. اما برای استفاده شخصی گاهی شبیه قرص و گاهی به شکل اسنیف پودر کتامین( استنشاقی) و کشیدن به داخل بینی استفاده می شود. این ماده به شدت اعصاب مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهد و در دوزهای بالاتر بر اندام، ذهن و روان انسان تاثیر منفی می گذارد. همچنین برخی از افراد ثروتمند نیز این ماده را در نوشیدنی های الکلی و انرژی زای خود حل می کنند و می خورند و از اثرات آن استفاده می کنند.گرچه میزان نامناسب استفاده از آن همراه نوشیدنی‌های الکلی بسیار خطرناک بوده و منجر به مرگ می‌شود. تاثیرات کتامین با توجه به نحوه مصرف آن مشخص می شود اما عموما تا 12 ساعت در بدن باقی می ماند.
آیا مصرف کتامین خطر دارد؟
بله، مصرف کتامین خطرناک است. کتامین یک ماده مخدر اعتیاد آور است و استفاده از آن در خارج از محیط پزشکی خطرناک است.
عوارض کتامین مخدر
چنانچه از این ماده در دوزهای نامشخص و بدون نظر پزشک استفاده شود، می تواند اثرات بدی روی مغز انسان بگذارد. از شایع ترین عوارض این داروی مسکن :
- سرگیجه
- تهوع
- دوبینی
- اضطراب
- افزایش فشار خون
- استفراغ
- خواب آلودگی
- اختلالات بینایی
اگر کسی دچار سوء مصرف شود یا به عبارت ساده تر از کتامین به عنوان یک ماده تفریحی استفاده کند، تا چند ساعت نباید تنها بماند و به هیچ وجه نباید پشت فرمان اتومبیل بنشیند. برخی اثرات ذهنی کتامین شامل:
- احساس جدا شدن از محیط اطراف
- تغییر برداشت از محیط و اختلالات ادراکی حواس
- روان‌آشفتگی (دلیریوم)
- احساس بی‌وزنی و غوطه ور شدن
- توهم یا غیرواقعی به نظر رسیدن محیط
قابل ذکر است که چنانچه مصرف کننده ای که در طولانی مدت از این مخدر استفاده می کرده است، قصد ترک کتامین را دارد باید این کار را زیر نظر پزشک متخصص انجام دهد، چون کاری بسیار دشوار است و باید تمام جنبه های احتیاطی آن رعایت شود تا خطری فرد را تهدید نکند.
کتامین تراپی چیست؟ و چه عوارضی دارد؟
کتامین تراپی (Ketamine Therapy) به روش درمانی اشاره دارد که در آن کتامین به منظور درمان اختلالات روانی و دیگر مشکلات سلامتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی در سال‌های اخیر توجه بسیاری از پزشکان و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. در ادامه، به بررسی کتامین تراپی و کاربردهای مختلف آن می‌پردازیم:
درمان افسردگی مقاوم به درمان
کتامین تراپی به ویژه در درمان افسردگی مقاوم به درمان که به درمان‌های مرسوم مانند داروهای ضد افسردگی و روان‌درمانی پاسخ نمی‌دهد، موثر است. کتامین می‌تواند به سرعت علائم افسردگی را کاهش دهد، گاهی اوقات در عرض چند ساعت یا روز.
درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
کتامین تراپی در درمان PTSD نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بیماران با استفاده از کتامین ممکن است کاهش قابل توجهی در علائم اضطراب و استرس ناشی از تجربه‌های تروماتیک مشاهده کنند.
درمان اختلالات اضطرابی
کتامین تراپی می‌تواند در کاهش علائم اختلالات اضطرابی مانند اضطراب فراگیر و اختلال هراس موثر باشد. این درمان به بیماران کمک می‌کند تا بهتر با استرس‌ها و اضطراب‌های روزمره خود کنار بیایند.
درمان درد مزمن
کتامین به عنوان یک مسکن قوی نیز در مدیریت دردهای مزمن مانند فیبرومیالژیا و دردهای نوروپاتیک موثر است. کتامین تراپی می‌تواند به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
سوالات متداول
کتامین نوعی داروی بیهوشی برای حیوانات و انسان هاست. این ماده نوعی مخدر آرامش بخش نیز می باشد که به عنوان یک تسکین دهنده درد برای بسیاری از بیماران تجویز می شود.
کتامین تراپی هم روشی برای درمان افسردگی می باشد. بیشتر موسسات درمانی مخصوص افسردگی با کسب مجوز از سازمان غذا و دارو از این ماده در اندازه ها و دوزهای مشخص، برای درمان بیماران خود به روش های گوناگون استفاده می کنند.
طریقه مصرف کتامین در موارد پزشکی و تفریحی با هم متفاوت است. این ماده بی بو و بی مزه در مصارف پزشکی به صورت تزریقی وریدی به رگ ها و یا عضلات تزریق می شود تا سریع تر به مغز برسد و تاثیرش را بگذارد. اما برای استفاده شخصی گاهی شبیه قرص و گاهی به شکل اسنیف کتامین( استنشاقی) و کشیدن به داخل بینی استفاده می شود.
اما تفاوت اصلی کتامین و کوکایین این است که این نوع مسکن و داروی بیهوشی گردش خون را مختل نمی کند و سبب کندی نفس کشیدن نمی گردد.
از شایع ترین عوارض این داروی مسکن می توان به سرگیجه، تهوع، اضطراب، افزایش فشار خون، استفراغ و اختلالات بینایی اشاره کرد.در طولانی مدت باعث تخریب کلیه و مثانه نیز می‌شود.
