مدل ماتریکس چیست؟ بهترین روش درمان اعتیاد

زمان حدودی مطالعه ۷ دقیقه |آخرین بروزرسانی: ۱۹ اسفند ۱۴۰۲ |مقالات مفید برای درمان اعتیاد

مدل ماتریکس 

مدل ماتریکس یک روش درمانی است که برای کمک به ترک مصرف مواد مخدر و محرک مانند متامفتامین(شیشه) و کوکائین طراحی شده است. این روش در دهه 1980 میلادی ابداع شد. از آن زمان پیاده سازی ترک اعتیاد با درمان ماتریکس با موفقیت گسترده ای همراه بوده است.

ویژگی های مدل ماتریکس چیست؟

  • درمان یکپارچه: شامل جنبه های متنوع بسیاری از سبک های مختلف درمانی و جهت گیری های روانی است.
  • برنامه سرپایی فشرده (IOP): شامل چندین ساعت معالجه روزانه و چند روز درمان هفتگی است به این صورت که بیمار نیازی به بستری شدن ندارد.
  • برنامه بسیار منسجم: کل درمان ماتریکس دارای موضوعات مشخص و دسته بندی شده ای است که برای هر جلسه و فاز درمانی، طراحی و مهندسی شده.
  • درمان در زمان کوتاه: مدل ماتریکس برای مدت زمان 16 هفته در نظر گرفته شده است، اما بسته به نیاز فرد می تواند تا یک سال تمدید شود.
  • درمان اثبات شده: تاکنون مطالعات متعددی فواید مدل درمانی ماتریکس را ثابت کرده اند. مدل ماتریکس علاوه بر محرک ها برای طیف وسیعی مواد مخدر نیز مفید است. به عبارتی تاثیر مثبت استفاده از این روش آنقدر واضح بوده که بسیاری از سازمان ها مثل موسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر(NIDA) از پروتکل درمان ماتریکس حمایت می کنند.

پایه و اساس مدل ماتریکس

قابلیت مدل ماتریکس در گردآوری مهم ترین جنبه های روش های موثر درمانی، آن را(هم برای افرادی که تاکنون به سمت درمان اعتیاد نرفته اند، هم برای بیمارانی که قبلاً با سایر روش های درمانی به موفقیت دست نیافته اند) به یک متد درمانی موفق تبدیل کرده است. پایه و اساس بسیاری از برنامه های درمانی به مسایل روانشناختی باز می گردد. به عنوان مثال، مدیریت تصادفی(CM)، دیدگاه های خود را از رفتارگرایی وام می گیرد و تمام روش های خود را از این طریق پایه گذاری می کند. گرچه این برنامه ها به تنهایی می توانند ارزشمند باشند، اما معمولا با محدودیت هایی در پروسه درمان همراه می شوند. از آنجایی که رویکرد درمانی مدل ماتریکس یکپارچه است، همزمان جنبه های مشخصی از چندین سبک درمانی مفید را بکار می گیرد:
  • درمان شناختی-رفتاری (CBT)
  • مصاحبه انگیزشی
  • رفتارگرایی
  • درمان حمایتی/فرد محور
  • درمان خانواده، زوجین و ...
  • درمان گروهی به منظور بهبود مهارت های اجتماعی
  • گروه ها و جلسات 12 مرحله ای

 

برای مشاوره رایگان می توانید با کمپ ترک اعتیاد آوای میعاد رهایی با شماره 22290484-021 تماس بگیرید تا متخصصان شما را راهنمایی کنند.

نقش درمانگر در جلسات ماتریکس چیست؟

رویکرد یکپارچه مدل ماتریکس به درمانگری نیاز دارد که در وهله اول تخصص داشته باشد و همچنین با انواع شرایط و موقعیت ها سازگار باشد. مناسب ترین درمانگر شخصی است که در درمان شناختی-رفتاری، مصاحبه انگیزشی و فیزیولوژی اعتیاد با تجربه باشد.

 درمان

درمانگر نقش مهمی در درمان ماتریکس دارد چنین درمانگری در روش ماتریکس:

  • جلسات گروهی، فردی و خانوادگی را تسهیل می کند.
  • با سایر درمانگران و سرویس های اجتماعی برای کمک به مراجعه کننده هماهنگ می شود.
  • بیماران را برای حضور و مشارکت در جلسات 12 مرحله ای ماتریکس تشویق می کند.
  • بیماران را در مفاهیم درمانی شناختی-رفتاری درگیر می کند تا ارتباط میان افکار، احساسات و رفتارهای آنان را درک کند.
  • رفتارهای مطلوب را مورد ستایش و تقدیر قرار می دهد.
  • ساختار پیوسته و منسجمی را برای آموزش رفتارهای مطلوب به افراد بیمار فراهم می کند.
درمانگر در درمان ماتریکس به عنوان یاد دهنده و مربی عمل می کند. همچنین این وظیفه درمانگر است که محیطی ایمن و با جو و فضای مثبت ایجاد کند.

بیمار در هفته چند بار در جلسات درمانی شرکت می کند؟

هدف ساختار برنامه سرپایی فشرده مدل ماتریکس این است که فرد هر روز هفته در پروسه معالجه شرکت کند. به طور کلی، فرد 3 روز در هفته در درمان رسمی شرکت کرده و در مورد چند موضوع به بحث و تبادل نظر می پردازد. این جلسات درمانی شامل چندین ساعت درمان فردی و گروهی خواهد بود. در روزهای دیگر هفته، از فرد درخواست می شود به مانند جلسات 12 مرحله ای ماتریکس، در معاینات غیررسمی شرکت کند.  مدل

درمان رسمی در مدل ماتریکس شامل چه بخش هایی است؟

جلسات فردی/خانوادگی

درمانگر در طول دوره درمان، ضمن استفاده از مهارتش در مصاحبه انگیزشی، از تکنیک های CBT استفاده می کند تا حس دوگانگی را در فرد کاهش دهد. در بعضی مواقع، نزدیکان و اعضای خانواده برای رفع نیازهای فعلی بیمار در جلسات ماتریکس شرکت می کنند. در ضمن به اعضای خانواده در مورد مسائل مربوط به سوء مصرف مواد، اعتیاد و وابستگی آموزش های لازم داده می شود.

بازیابی زودرس مهارت های گروهی (ERS)

مدل ماتریکس دارای 8 جلسه گروهی است. جلسات گروهی ماتریکس بر روی بهبود زودرس مهارت ها در طول ماه اول درمان تمرکز دارند. معمولا زمان هر جلسه کمتر از یک ساعت است. در این جلسات، آموزش نقش پررنگ تری نسبت به درمان دارد.

ERS بر روی دو مفهوم کلیدی تاکید دارد:

  • فرد به این توانایی برسد که دیگر سمت مصرف مواد نرود.
  • درست است که درمان فردی به بهبودی کمک می کند، اما شخصی که تلاش می کند برای همیشه ترک کند، از حضور در گروه های اجتماع محور نتیجه بهتری می گیرد.

گروه پیشگیری از مصرف دوباره

در طول اجرای مدل درمانی ماتریکس، ابتدا و انتهای هر هفته جلساتی برگزار می شود. این جلسات 90 دقیقه طول می کشد. ایده این است که مصرف مجدد یک اتفاق قابل پیش بینی بوده و اتفاقی نیست. این نظریه برای درمانگر و سایر بیماران مشهود است. هدف این گروه آموزش فرد بیمار و شناسایی علائم مصرف مجدد است تا بتوان از آن پیشگیری کرد. موضوعات گروه پیشگیری شامل موارد زیر است:
  • شرم، گناه و نارضایتی
  • استفاده مناسب از زمان
  • انجام اقداماتی برای ایجاد انگیزه
  • شناسایی جرقه های مصرف دوباره
  • آموزش مهارت های نظارت بر خود

 با

خاموش کردن آتش اعتیاد  

گروه آموزش خانواده

بر اساس متد درمانی ماتریکس، وقتی کل خانواده و حامیان نزدیک فرد در پروسه درمان درگیر باشند، خروجی درمان بهبود می یابد. در این گروه خانواده آموزش های مربوط به اعتیاد و بهبودی را فرا می گیرد. ضمنا بیماران و خانواده هایشان تشویق می شوند که در جلسات هفتگی در کنار هم شرکت کنند.

گروه پشتیبانی اجتماعی

بسیاری از افراد مصرف کننده توانایی تعامل و برقراری ارتباط مناسب با دیگران را از دست می دهند. احتمالا برخی از بیماران در دوره نقاهتشان، مهارت های خوب اجتماعی که در دوران کودکی داشتند(مانند صبر و طرز برخورد با مخالفت ها) را هرگز به دست نیاورند. گروه پشتیبانی اجتماعی در تلاش است تا مراجعین را به سمت سبک زندگی سالم بدون حضور مواد محرک یا مخدر سوق دهد. کار این گروه از ماه سوم درمان شروع می شود و برای 36 هفته ادامه می یابد. دوره بعد از هفته شانزدهم، مراقبت مداوم نامیده می شود. شخصی جدید در گروه مهارت های اجتماعی، با بیماری قدیمی تر که مدتی از روند درمانی خود را طی کرده، تمرین می کند. در این حالت، هر دو بیمار از حضور در گروه پشتیبانی اجتماعی سود می برند زیرا فرد با تجربه تر با کمک به دیگر بیماران احساس رضایت می کند.

آزمایشات و تست ها در در مدل ماتریکس

علاوه بر ساختار ذکر شده در بالا، مدل ماتریکس از آزمایش هفتگی ادرار و تست های تنفسی برای نظارت بر مصرف مواد مخدر استفاده می کند. این آزمایشات بصورت تصادفی انجام می شوند، اما از آنجا که این برنامه با تقابل یا تنبیهی همراه نیست، مثبت شدن نتایج تست ها منجر به خروج فرد از روند برنامه نخواهد شد. در عوض، از آن یک به عنوان یک موضوع بحث در پروسه درمان استفاده می شود.

اصول برنامه درمانی در مدل ماتریکس

درمان ماتریکس دارای 8 اصل راهنما است که باعث تقویت اثر بخشی فرایند درمان می شوند. رعایت تمام این اصول باعث می شود فرد به نتایج مطلوبی برسد.

8 اصل راهنما در درمان با متد ماتریکس

  1. احترام متقابل میان درمانگر و بیمار
  2. پیروی از ساختار درمان و توجه به خصوصیات بیمار
  3. محتوای آموزشی با کیفیت درباره ماهیت ماده مصرفی
  4. بکار گیری روش های درمانی متنوع(CBT، مصاحبه انگیزشی و ...)
  5. پاداش و تشویق بیمار در صورت مشاهده رفتار صحیح
  6. تعامل با خانواده و آموزش درباره اعتیاد و پروسه درمان
  7. ایجاد انگیزه برای مشارکت در دیگر برنامه های خودیاری و اجتماع محور
  8. آزمایشات دوره ای(ادرار) به منظور پایش مصرف مواد

چگونه و از چه طریقی مدل ماتریکس را برای درمان انتخاب کنم؟

خوشبختانه کمپ ترک اعتیاد خصوصی آوای میعاد رهایی از معدود کمپ هایی می باشد که با بهره گیری از امکانات لازم، نیروهای متخصص و معتبرترین منابع آموزشی، برگزارکننده جلسات بر پایه مدل ماتریکس است. هم اکنون می توانید با متخصصان آوای میعاد رهایی تماس بگیرید تا شما را به بهترین نحو راهنمایی کنند.

‌مطالب مرتبط